Nieświeży oddech

Nieświeży oddech, czyli halitoza, to problem, z którym większość z nas spotyka się na co dzień. Ta niezwykle kłopotliwa dolegliwość przeszkadza w codziennym życiu, deprymuje i nie pozwala nawiązywać normalnych kontaktów. Niewielu z nas zdaje sobie jednak sprawę z przyczyn przykrego zapachu z ust.

Przyczyny tej dolegliwości są zazwyczaj niegroźne i tylko w pojedynczych przypadkach nieświeży oddech jest oznaką poważnej choroby. Jednak przykry zapach z ust może skutecznie utrudniać życie - zniechęcać znajomych, uniemożliwić zaprzyjaźnianie się z nowymi osobami, może też dyskwalifikować w oczach pracodawcy. Nieświeży oddech stanowi często większy problem dla otoczenia niż dla osoby dotkniętej tą przypadłością.

Powietrze wydychane z ust ma nieprzyjemny zapach. Jest to kłopotliwe w bliższych kontaktach z otoczeniem. Jeśli rozmówca odsuwa się nieco, gdy coś się do niego mówi, można się zastanowić, czy z ust nie wydobywa się nieprzyjemny zapach. Niedoskonałość węchu powoduje, że często osoba, której oddech jest nieprzyjemny nie zdaje sobie z tego sprawy.

Przykry oddech to w zdecydowanej większości przypadków efekt zaniedbania higieny jamy ustnej, chorób dziąseł czy zębów. Jama ustna jest wspólnym odcinkiem dwóch układów ? pokarmowego i oddechowego. Zapach obecny w wydychanym powietrzu może być zatem objawem jakiegoś zaburzenia w każdym z tych układów. Najczęściej nieprawidłowy zapach wiąże się z obecnością jakiegoś złowonnego gazu w powietrzu wydychanym, którego normalnie tam nie ma. Skąd ten gaz? Po pierwsze za jego powstawanie mogą być odpowiedzialne drobnoustroje - bakterie, wirusy, grzyby. Po drugie - nieprawidłowy skład metaboliczny śliny czy soków żołądkowych, a zatem nieprawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych.

Bezpośrednią przyczyną nieświeżego oddechu są bakterie beztlenowe. Bakterie te żyją na powierzchni języka i gardła, która jest ich naturalnym środowiskiem. Wspomagając trawienia, rozbijają proteiny zawarte w pokarmie, śluzie, krwi oraz obumierającej tkance jamy ustnej. W pewnych warunkach bakterie te rozkładają proteiny w większych niż zwykle ilościach.

Kolejną przyczyna moga być choroby uzębienia (ubytki próchnicowe, zgorzel miazgi, psujące się pozostawione korzenie zębów), bakteryjne zapalenie dziąseł i przyzębia,grzybica jamy ustnej (tego typu zakażenia pojawiają się po kuracji antybiotykowej albo wtedy, kiedy układ odpornościowy jest osłabiony, np. po chorobie, przy braku witamin, w okresach szczególnego przemęczenia), nalot na tylnej części języka, owrzodzenia i przetoki w jamie ustnej, zużyte, porowate protezy, których oczyszczenie jest trudne, zmniejszony dopływ śliny i wysychanie śluzówek: oddychanie przez usta, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, zażywanie niektórych leków (np. odwadniających, psychotropowych), które wysuszają gardło i usta oraz hamują wydzielanie śliny, czosnek, cebula (poza obecnością w ustach, substancje zapachowe zawarte w czosnku i cebuli są też wchłaniane w jelitach i wydychane przez płuca).

Przykry zapach z ust może mieć swoje źródło w gardle, przełyku lub żołądku. I tak na przykład może towarzyszyć chorobie wrzodowej, ostrym nieżytom żołądka, zespołowi złego wchłaniania, przejadaniu się (z wypełnionego żołądka do przełyku uwalniają się kwaśnie soki trawienne, zatruwające oddech), uchyłkom przełyku, zwężeniom przełyku, achalazji przełyku, czy też niedrożności jelit. Przyczynami przykrego zapachu z ust mogą też być zapalenie błony śluzowej nosa, zatok, gardła lub migdałków, a także choroby płuc, np.: ropne zapalenie oskrzeli, rozstrzenie (chorobowe poszerzenie) oskrzeli, zapalenie płuc, ropień płuc.

Inne rzadkie przyczyny to cukrzyca (nieprawidłowy poziom cukru powoduje powstanie tzw. kwasicy, a gazy o specyficznym zapachu acetonu pojawiają się w powietrzu wydychanym), choroby wątroby, mocznica (zaburzenie polegające na zatrzymaniu w organizmie produktów przemiany białkowej takich jak mocznik), rozpadające się nowotwory.

Leczenie jest skuteczne tylko wtedy, gdy usuwa przyczyny. Przyczyn należy szukać najpierw tam, gdzie są one najczęstsze, czyli w jamie ustnej. Zlikwidować trzeba próchnicę, usunąć korzenie zębów i kamień nazębny, wyleczyć zapalenie dziąseł i przyzębia. Pamiętać należy o systematycznej i dokładnej higienie jamy ustnej. Podstawą jest dokładne oczyszczanie zębów oraz przestrzeni międzyzębowych (nitka dentystyczna). Pamiętać też należy o czyszczeniu języka. Nagromadzone na języku bakterie produkują lotne związki siarkowe o ostrym zapachu. Zbierają się one w niteczkowatych brodawkach języka. Nalot można usuwać specjalną szczoteczką. W aptekach dostępne są specjalne płyny do płukania jamy ustnej i szczoteczki do czyszczenia zębów oraz języka.

Żucie gumy lub bezcukrowe cukierki mogą okazać się pomocne (pobudzają wydzielanie śliny). Warto zjeść kawałek jabłka lub cząstkę pomarańczy, by śliny było więcej i dzięki temu drobnoustroje zostaną wypłukane z ust. Można płukać usta wodą lub specjalnymi płukankami dostępnymi w aptekach. Przy odczuwaniu suchości w ustach, należy pić więcej wody. Rzucenie palenia papierosów przyniesie wiele korzyści dla zdrowia, nie tylko poprawę w zakresie zapachu z ust. Unikać można spożywania produktów o przykrym zapachu. Należy powstrzymywać się od picia alkoholu.

Gdy nieświeży oddech pojawia się nagle i bez konkretnej przyczyny oraz gdy przykry zapach z ust nie ustępuje po zmianie nawyków oraz dokładnej higienie jamy ustnej, należy udać się do lekarza. Jeśli halitoza utrzymuje się nadal, należy wykluczyć ewentualne inne choroby. Lekarz po ustaleniu przyczyny podejmie leczenie choroby, która powoduje przykry zapach z ust (np. leczenie chorób żołądka, gardła, migdałków czy też płuc).