Szparagi

Większość z nad lubi szparagi. Wielkim ich wielbicielem był Juliusz Cezar. To właśnie rzymskim cezarom zawdzięczamy uprawne odmiany tego wspaniałego warzywa. Utrzymywali oni bowiem tzw. floty szparagowe, czyli specjalne oddziały, które przywoziły z obrzeży imperium najokazalsze pędy szparagów. W czasach nam bliższych uwielbiała je księżna Diana.

Wieloletnia zielona roślina z rodziny liliowatych zaliczana do jednych z najstarszych uprawnych warzyw na świecie. Tradycje jej uprawy sięgają 4500 lat. W Azji Mniejszej, Zachodniej Syberii, Afryce Północnej i Europie szparagi rosną w stanie dzikim. Najpopularniejsze były w rejonie Morza Śródziemnego, szczególnie cenili je starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie. Do Francji dotarły około 1469 roku, potem do Anglii, Niemiec, Hiszpanii, Belgii, i - na przełomie XVIII wieku - do Polski. Znaczny rozwój uprawy tego cennego warzywa datuje się od XIX wieku. Obecnie uprawia się je prawie we wszystkich krajach świata. Największymi producentami szparagów są: Włochy, Holandia, Japonia, Tajwan i Stany Zjednoczone.

W Polsce szparagi produkowane są przede wszystkim z myślą o sprzedaży na rynkach zagranicznych. Według oficjalnych statystyk, ostatnio eksportujemy ich (głównie do Niemiec) 1200-1500 ton rocznie. Do tego należy doliczyć towar nieewidencjonowany, sprzedawany na targowiskach przygranicznych i na stoiskach przy drogach wylotowych z Polski na Zachód.

Bywają białe, zielone lub z odrobiną fioletu. Szparagarnie są skoncentrowane w zachodniej części Polski. Wynika to z tradycji i jest uzasadnione bliskością Niemiec ? naszego największego rynku zbytu. Ostatnio plantacje zakłada się także w innych rejonach kraju ? przykładowo w Lubelskiem, okolicach Warszawy czy Krakowa. Aby uzyskać dobre wyniki finansowe w produkcji szparagów, najważniejsze jest znalezienie stałego odbiorcy. Ma to szczególne znaczenie ze względu na nietrwałość części jadalnej ? wypustek (czyli młodych pędów). Bez schłodzenia utrzymują one świeżość nie dłużej niż jedną dobę, więc w tym czasie powinny zostać sprzedane i skonsumowane.

Szparagi to, niestety, warzywa łatwo psujące się, więc kupujmy je zdrowe i twarde do natychmiastowego użytku. Nie można ich przechowywać dłużej niż trzy dni i to w lodówce, najlepiej ustawione pionowo, w naczyniu wypełnionym niewielką ilością wody.

Przedmiotem uprawy są młode, mięsiste pędy, zwane wypustami, długości ok. 25 cm, charakteryzujące się specyficznym smakiem i aromatem oraz delikatną konsystencją. Najsmaczniejsze są górne części pędu. W Polsce uprawia się szparagi białe, we Francji i Włoszech - szparagi zielone, o intensywniejszym smaku. Szparagów zielonych nie trzeba obierać, co ma duże znaczenie, gdyż pod skórką jest najwięcej składników odżywczych, wśród których znajdują się m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten, witaminy: B1, B2, B6, C; kwasy: nikotynowy, pantotenowy, foliowy, szczawiowy.

Podczas przygotowania do spożycia w miejscu, gdzie się szparagi zginają, łamiemy je, końcówki możemy użyć do ugotowania zupy szparagowej. Zawsze je obieramy, od główki w dół. Gotujemy około 6-10 minut na pionowo, najlepiej związane nitką w pęczek, w osolonej i odrobinę ocukrzonej wodzie. Podajemy je najczęściej ciepło polane masłem z bułeczką tartą lub sosem holenderskim.

Troszeczkę u nas niedoceniane szparagi zasłużyły sobie chyba na więcej uwagi z naszej strony. Cenione jako środek kojący nerwy i przeciwreumatyczne zyskały sobie wielu zwolenników w krajach zachodnich. Mają działanie przeczyszczające i moczopędne. Są lekkostrawne i niskokaloryczne, o czym powinny pamiętać panie odchudzające się. Najbardziej popularne odmiany szparagi to Mary Washington, Argenteuil, Brunświcki.